Abiye

Moda .

Moda Nedir? Modayı takip eden veya etmeyen herkes moda kelimesinin sadece bir toplumda öne çıkan giyim tarzlarını mı ifade ettiğini merak eder. İşte "Moda Nedir" sorusunun cevabı.

Moda, moda, moda... Nedir bu moda dediğimiz? Erkeler de, bayanlar da -ki günümüzde bayanların vazgeçilmezlerindendir- moda ile ilgilenir. Her ne kadar bayanlara göre erkeler daha az ilgileniyor gibi görünse de aslında erkeklerde moda ile ilgilidir. Ama günümüzde moda deyince aklımıza ilk gelen bayan olur. Çünkü etrafımızdaki tüm giysi mağazaları nerdeyse sadece bayanlara çalışıyor gibidir. Bugün hangi çarşıya giderseniz gidin, hangi mağazaya girerseniz girin kadınlar için üretilen ürünlerin erkeklerinkinden daha fazla olduğunu görebilirsiniz. Tahmin ediyoruz ki birçok insan moda kelimesini kullanırken içten içe bu kelimenin anlamca kullandığından faklı kullanımları olduğunu düşünmüştür. Moda ve Abiye Evet! Moda bilinen anlamıyla sadece, "dönemin popüler giyim tercihleri" anlamına gelmez. Akıllardaki bu belirsizliği gidermek, meraklısına modayı tanımlamak ve internetteki moda kavramını yeterli derecede anlatan bir kavramın olmayışının yerini doldurmak amacıyla size modayı anlatmak, modadan bahsetmek ve modayı tanımlamak istedik. Moda genel kullanımıyla insanların, içinde bulunan belirli bir zaman periyodundaki, daha çok giyim ile ilgili tercihlerine referans eden popülaritesi yükselen genel giyim tarzına verilen isimdir. Moda genel olarak popüler giyim tarzına işaret etse de, günümüzde bazı bölgelerde, sosyetenin veya ünlülerin kıyafet tercihlerini işaret ediyor gibi görünmektedir. Aslen, moda birçok alandaki değişen, yükselen tercih eğilimlerine referans eder. Abiye Moda kelimesinin anlamca popüler giyim tarzını karşılıyor olmasının bugünkü nedeni giyim endüstrisinin bu alandaki her türlü yatırımından kaynaklanmaktadır.  Bu kullanım özelliği sadece ülkemizde yaygın olmayıp, aynı zamanda birçok kültürde de moda toplumdaki giyim tercihleri anlamıyla kullanılmaktadır. Popüler giyim tarzını, ya da endüstriyel giysi üretimlerinin kullanımından başka moda, sanat tiyatro, müzik edebiyat, yemek ve mimarlık gibi birçok alanı içine alır. İsterseniz moda'nın sözlük anlamına bir bakalım: Moda: "Bir toplumda bir zaman dilimi içerisinde öne çıkan giyim tarzlarını ifade etmekle birlikte, sadece giyim değil genel davranışlar, sanat, mimari, edebiyat ve yemek gibi birçok konuyu da içine alan ve bir süre etkin olan toplumsal bir beğeniyi de anlatmak için kullanılmaktadır. " Moda kelimesi TDK'nın sözlüklerinde bir kaç şekilde ifade edilmektedir. Abiye ve Moda Bunlardan biri şu şekildedir: "Değişiklik gereksinimi veya süslenme özentisiyle toplum yaşamına giren geçici yenilik. " Diğer bir tanım ise şu şekildedir: "Belirli bir süre etkin olan toplumsal beğeni, bir şeye karşı gösterilen aşırı düşkünlük." Son olarak, moda kelimesinin üçüncü sözlük anlamı "Geçici olarak yeniliğe ve toplumsal beğeniye uygun olan" şeklindedir. Bazı diğer kaynaklar ise "Moda"yı, "Giysi, etiket, davetler ve diğerlerinin günlük alışkanlık veya stili" ve "Giyimin, davranışların vb. özellikle seçkin veya seçkin olmak için yapılanan bir toplum tarafından geleneksel kullanımı" şeklinde tanımlamaktadır. Moda kelimesinin ne anlama geldiğini kısaca özetlemek gerekirse şu şekilde toparlanabilir: Moda, bir toplumun tüketim trendlerinin genel ifadesi, belirli bir periyod içinde etkin olan toplumsal beğenidir. Yani moda sadece popüler giyim sektörünün tasarımları demek değildir. Bir çok şey moda olabilir. Örneğin bir toplumun eğlence anlayışının değişmesiyle gelen TV programları moda olabilir. Moda ile Abiye Veya kitapları popüler olan bir yazarın bir topluma edebi roman okuma beğenisi kazandırması, belli bir zaman periyodunda o toplumun edebi romanları okuması bahsi edilen toplumun edebi romanlara karşı beğenisinin artması anlamına, dolayısıyla da o toplumda edebi roman okumak moda olmuş anlamına gelebilmektedir. "Moda Nedir?" sorusuyla başlayan mini serüvenimizin ilk ayağı olan modanın tanımı üzerine konuştuklarımız sanırım bu kadarı ile yeterli olacaktır. Tüm bu tanımlardan da anlaşılacağı üzere moda birçoğumuzun bildiği gibi sadece giysi anlamına gelmemektedir. Tabi ki de moda, tanımından daha öte bir kavramdır. Moda sanattan endüstriye, bilimden ilime birçok şeyin bir algılanış biçimidir. Dahası bir canlının duyularını uyaran her şey modanın içindedir. Ama moda tarihte farklı bir yerde durmuştur. Tarih kitaplarını okurken birçoğunuz rasgelmişsinizdir; belirli bir çağa ait olan giyim stilleri o çağın modası olarak ifade edilir. Belirli bir tarihteki giyim alışkanlığı o dönemin giyim eğilimleriydi. Ancak bu eğilimler halk tarafından beğeni kazanıldığı için mi gerçekleşmişti, yoksa dönemin hükümdarlar, imparatorları ya da kraliçelerinin dönemin eğilimlerini kendi istedikleri kalıplara sokmak istediğinden mi kaynaklanıyordu? Tarihte büyük isim yapmış sanatçılar dönemin eğilimlerini yaratmaktaydılar. Tarihin bu önemli isimleriyle beraber dönemin elit kesimi de modayı etkileyen, eğilimin şeklini belirleyen bir başka faktör olmuştur. Moda kitlelerin eğilimleri idiyse ve toplumun öne gelenleri eğilimin şeklini belirleyebiliyorduysa o zaman moda çok önemli bir kavramdı. Evet, moda tarihteki duruşu itibariyle aslında çok güçlü bir kelime. Bir ülkenin kraliçesi ve kralının giyim tarzı o ülkenin halkına örnek oluyordu. Büyük ressamların resimlerinden tutun da, mucitlerin buluşlarına kadar yapılanların ve kişilerin modayı saptamakta büyük bir etkisi vardı. Ama moda, günümüzde anlamca çok farklı kullanılmakta. Ama işlevsel olarak moda işini o günlerde yaptığı gibi hala yapıyor. Yani, bugünde moda toplumların eğilimlerini saptıyor. Yazının başlarında anlamca moda kelimesinin  bir toplumun tüketim trendlerinin genel ifadesi olarak kullandık. Yani toplumun eğilimini gösteriyor. Ama bir üstteki paragraftan da modanın saptandığını çıkardık. Yani eğilimlerin şekillendirebildiğini söylemiş olduk. Evet, moda bir eğilimi ifade ederken, aynı zamanda bir eğilimi de şekillendirebiliyor veya bir trend yaratabiliyor. Tarihte modayı üst tabaka insanlar belirlerken, bugün giyim sanayisi günümüz modasını şekillendiren en etkili etkenlerdendir ve bu giyim sanayisinin önde gelen markaları her yıl sundukları koleksiyonlarla modayı şekillendiriyorlar. Ancak insanların bu konuda tutumları değişiyor. Büyük tarz belirleyici markaların ancak kendileri beğendikleri zaman kitle pazarlama teknikleriyle satışa sunarak toplumun giyimine etkilediği dönem kısmen sona eriyor denebilir. Geçmişe göre bugün tasarımcılardan, aracılara ve moda basınına kadar bir çok itici güç karşılarında farklı bir tablo bulmuş durumda. Kitle pazarlama tekniklerinin gücü modayı geride bırakıyor. Artık insanlar yünlü kazakların moda olmasından, siyah ruganın moda olmasındansa ekonomik durumlarını öne almış durumdalar. Yani insanların değerleri ve öncelikleri değişmiş durumda. Ülkemizin ekonomik şartları moda kelimesini arka sıralara itiyor. İnsanlar geçmişte olduğu gibi bugünde kıyafetlerine çok özen gösterirken, alışverişlerinde tercihlerini deri ayakkabıların moda olması etkenini  göz önünde bulundurmak yerine şık, giyilmesi rahat, uygun fiyata kaliteli ürün seçmeye çalışıyor. Aslına bakarsanız bu da eğilimin değil midir? Evet, bu da toplumun değişen bir eğilimidir. İnsanlar ne istediklerinin artık daha çok farkındalar. Modayı bir yarış haline getirmektense şık görünmenin bir aracı olarak kullanmak istiyorlar. Aslına bakarsanız insanların şık giyinme arzuları da bir öncelik olmaktan çıkmış durumda. Tabi ki bunun birden çok sebebi var: en başta ekonomi en temel sebeplerden biri. Modaya bir sanat gözüyle baktığınız zaman elbette ekonomi ile çok fazla ilişki kurmak mümkün değil. Ama aynı zamanda bir tekstil ürünü olan giysiler, fiyatlarıyla, kalitesiyle ve  birçok faktörle beraber günlük hayatımızın öneli bir parçası. Bu bağlamda ekonomi ile moda çok bağlantılıdır.